Jakucja (Sacha) - Daleka Syberia cz. I

W czerwcu odbyła się jedna z moich najwspanialszych jak dotąd podróży. Wiele ciekawych, czasem dziwnych dla zwykłego człowieka informacji jest dostępnych w literaturze, w Internecie na temat tych rejonów. Na własnej skórze miałam okazję sprawdzić jak to wszystko naprawdę wygląda w odległej krainie jaką jest Syberia. Moja wyprawa zaczęła się od dotarcia do wyjątkowej Republiki Jakucji (Sacha), oczywiście po kilkunastu godzinach podróżowania z Polski z Krakowa przez Olsztyn, Kaliningrad i Moskwę. Obszar Jakucji jest dziesięciokrotnie większy od Polski, a zamieszkuje go niecały milion ludzi. To właśnie tam odnotowano najniższe temperatury na kuli ziemskiej (Tomtor, ok. -70°C)! Stolicą Republiki Sacha jest położony nad rzeką Leną - Jakuck, który był pierwszym punktem mojej podróży, od razu po wylądowaniu. Zamieszkuje go jedynie około 200 tys. mieszkańców.

***

My journey to Siberia started from the unique Yakutia Republic (Sakha). Yakutia is ten times bigger than Poland and there live only about million people. This republic is well known from the lawest temperature on our globe (Tomtor, about -70°C). The capital city of the Sakha Republic is called Yakutsk. It is situated by the Lena River. In Yakutsk there are about two hundred thousand people.

Połowę mieszkańców Jakucji stanowią Jakuci (Sacha) o charakterystycznym typie urody. Jak sami o sobie żartobliwie mówią, mają ziemniaki (картошка) za nosy ;). Kolejne ok. 40% ludności Republiki Sacha zajmują Rosjanie. Oprócz języka rosyjskiego, drugi język urzędowy stanowi język jakucki. Nawet w dzisiejszych czasach, choć dzieje się to już sporadycznie, można spotkać osoby posługujące się jedynie językiem jakuckim. Niektórzy poznają rosyjski dopiero w szkole. Część Jakutów woli, gdy mówi się o nich Sacha. Ta pierwsza nazwa często kojarzy się im z niezbyt przyjemnym stereotypem, a mianowicie z osobą, która jest dzika, rzadko się myje. W Dolinie Wulkanów Rosjanie, których spotkaliśmy zażartowali:,,gdy Sacha zobaczy renifera, to biegnie za nim, póki zwierzę nie padnie”.

***

Half of inhabitants from Yakutia is represented by Yakuts (Sakha), about 40% are Russians. Except Russian language, Sakha language is official too. Even today on this area we can meet people who know only Sakha language. It's rarity, but it's still possible. Few of them have first contact with Russian at school. Part of Yakuts preffer when people call them Sakha. First name sometimes reminds them a wild person, who doesn't want to wash. Russian people who I met in a valley of volcanoes said: ,,when Sakha see a reindeer, he will run for it, till the animal will be fallen".    

Na Syberii wielu spośród Sacha zajmuje się hodowlą zwierząt. Trudno tego nie zauważyć, gdyż na każdym kroku można spotkać tam głównie konie, bydło, a także renifery. Przyroda rządzi światem tamtejszych ludów. Bardzo ciekawe były dla mnie spotykane codziennie elementy związane z szamańskimi zwyczajami. Kierowcy, którzy nas wozili, wieszali kolorowe wstążki na drzewach, zostawiali okruszki na kamieniach, jako ofiary dla bogów natury. Dzięki temu mieli również możliwość proszenia bogów o spełnienie życzeń. Niebieskie wstążki są skierowane dla duchów nieba, czerwone dla duchów ognia i słońca, zielone dla duchów natury, tajgi. Natomiast białe wstążki jest to symbol czystości. Większość terenów zamieszkałych przez Sacha to tajga, a duch tajgi określany jest przez nich jako Baaj Baajan. Najczęściej spotykanym tam drzewem jest modrzew.

 ***

A lot of Sakha have got farm animals like horses, cattle, reindeers. People in Siberia live in a harmony with Mother Nature. There are a lot of things connected to shamanic beliefs. During the journey, our drivers put a lot of colorful ribbons on trees, they also left some crumbs on stones. It was a sacrifice for gods of nature. Because of it Sakha can say a wish to spirit. Blue ribbons are for spirits of the sky, red ones- for spirits of the fire and the sun, green ones are for the spirits of nature, taiga. Spirit of taiga is called Baaj Baajan.White ribbons are simbol of purity. Taiga cover most of republic. In this area larch is the most popular tree.

Jakucja odznacza się ogromną ilością złóż m.in. srebra, miedzi, wolframu, złota, węgla, gazu ziemnego, ropy naftowej oraz diamentów. Niestety sama republika nie zyskuje wiele z tych bogactw - większość pochłania Moskwa. Ze względu na zbliżające się Igrzyska Sportowe ,,Dzieci Azji" stolica Jakucji - Jakuck- pełna jest remontów. Odnawiane są głównie drogi, a także budynki, dla mieszkańców miasta jest to jedna z większych zalet tego wydarzenia.

***

In Sakha Republic there are lots of reserves of silver, copper, tungsten, gold, coal, gas, oil and diamonds. Unfortunately Yakutia doesn't have many profits because of this richness, most part of it takes Moscow. International Games ,,Children of Asia" caused that Yakutsk's streets and buildings are in renovation. It's one of the biggest advantages for this city.  

Większość domów, tak jak w dawnych polskich wsiach, zbudowanych jest z drewna. Bardzo często ich okiennice są zdobione i pomalowane na niebiesko. Jedną z teorii, którą udało mi się usłyszeć odnośnie tego koloru jest to, że błękit okiennic owady uważają za tafle wody, przez co mniej z nich dostaje się do mieszkań. Jakuci są bardzo gościnną społecznością. Chętnie dzielą się z przyjezdnymi swoimi tradycjami, kulturą, opowiadają legendy. W Jakucku znajduje się port lotniczy, także z podróżą do stolicy Republiki Sacha nie ma większych problemów. Przemierzając syberyjskie wsie, tajgę, bezdroża, góry byłam pod ogromnym wrażeniem jak piękna może być przyroda, krajobrazy. W wielu miejscach nie widać żadnej ludzkiej ingerencji, otacza nas dzika, naturalna, a zarazem tajemnicza przestrzeń. Jeśli będziecie mieli ochotę lub możliwość wybrania się w podróż na Syberię, to jak najbardziej polecam! Niesamowite wrażenia - gwarantowane :) 

***

In villages most of houses are wooden. Very often their shutters are decorated and painted on blue colour. Sakha are hospitable. They share their culture traditions and tell legends, with pleasure. In Yakutsk exist airport so journey to Sakha Republic isn't problematic. If you want to visit Siberia, I can only say: it's really worth seeing!